Luchtvochtigheid kantoor NEN: geen droge ogen en geïrriteerde luchtwegen meer

Onderstaand artikel verscheen in Facto Magazine.

Brandende ogen, geïrriteerde luchtwegen, problemen met lenzen. Facility Manager Edwin van der Zijden van NEN had jaren te maken met deze en andere klachten van collega’s over het binnenklimaat. Met de installatie van een systeem voor luchtbevochtiging heeft hij het tij kunnen keren en zijn de klachten aanmerkelijk afgenomen.

‘Loop even mee, dan laat ik je zien hoe het werkt.’ Hoofd Facilitair Bedrijf Edwin van der Zijden staat op, verlaat zijn kamer, loopt de afdeling op en stopt bij een klein wandkastje met digitaal display, eigenlijk een soort ‘thermostaat’ (zie de foto). Na het invoeren van een toegangscode stelt hij een hogere waarde van de gewenste luchtvochtigheid in.
Een seconde of 20 later gebeurt het: uit de aan het plafond hangende vernevelaars komt een flinke wolk nevel. Van der Zijden houdt zijn hand voor de vernevelaar, eerst dichtbij en daarna wat verder af ‘Kijk, hier voel je water, maar als je je hand meer naar achteren verplaatst, voel je eigenlijk alleen koelte, je handen worden niet meer nat.’

Lage luchtvochtigheid kantoor NEN

Het kantoor van NEN in Delft had de laatste jaren in de winter te maken met een tamelijk lage luchtvochtigheid in het pand. De waarde lag rond de 25 tot 30 procent, terwijl een score van tussen de 40 en 60 procent als normaal wordt gezien.
Geen wonder dus dat Van der Zijden regelmatig klachten van NEN-medewerkers ontving. Klachten over onder meer droge lippen, een droge huid en droge ogen.
‘Het was duidelijk dat we daar iets aan moesten doen’, zegt hij op een ochtend in maart in zijn werkkamer in Delft. ‘Je praat echt over comfort op de werkplek, en die was voor een aantal collega’s vanwege die droge lucht in de winter soms ver te zoeken.’

Twee mogelijkheden

Van der Zijden besloot zich te verdiepen in de mogelijke oplossingsrichtingen en stuitte daarbij op twee soorten systemen: stoombevochtiging en verneveling. Hij zet enkele verschillen op een rij.
‘Stoombevochtiging loopt via het klimaatsysteem, een prima oplossing maar wel met een kanttekening: het is een niet-zichtbare oplossing. Verneveling daarentegen is zichtbaar. Op het moment dat de apparatuur aanslaat zie je de nevel uit de vernevelaar komen. Dat was voor ons een belangrijk element, niet alleen omdat je als facilitair bedrijf of als onderhoudsbedrijf kunt zien of het systeem wel of niet werkt, maar ook omdat je pandbewoners zelf kunnen waarnemen dat de lucht wordt bevochtigd.’

Tijdens de zoektocht naar het voor NEN meest passende systeem kwam Van der Zijden in contact met Draabe/Condair. Op zijn verzoek om referenties in de Nederlandse markt werd hij in contact gebracht met SBS6 en Prominent. Bij SBS6 wordt het systeem door het hele gebouw gebruikt, terwijl dat bij Prominent vooral op de IT-afdeling het geval is.
Het waren nuttige bezoeken, zegt Van der Zijden. ‘De IT’ers bij Prominent waren erg enthousiast, ze hadden geen last meer van statisch elektriciteit en andere klachten.’

Bij SBS6 kwam een aandachtspunt naar voren: als je werkt met verneveling is het erg belangrijk de juiste balans met het klimaatsysteem te vinden. Van der Zijden: ‘Als iemand waternevel waarneemt, daalt in zijn of haar hoofd de omgevingstemperatuur met ongeveer een graad. Daar moet je heel goed aandacht aan besteden.’

Systeem luchtbevochtiging, de installatie

Na het besluit om met Draabe in zee te gaan volgde eind 2015 de installatie van het systeem. In een aantal weken werd 1,5 kilometer waterleiding geïnstalleerd en werden zo’n 100 vernevelaars en een aantal digitale bedienstations (de ‘thermostaten’) in het pand gemonteerd. Dat gebeurde op vrijwel alle werkvloeren en in de meeste vergaderzalen. Ook werden maatregelen getroffen om de druk op de waterleidingen te kunnen garanderen.

Effecten

De effecten van de luchtbevochtiging zijn nu zeer positief te noemen, zegt Van der Zijden. Hij heeft veel positieve signalen ontvangen van NEN-collega’s die niet of nauwelijks meer te maken hebben met klachten over het te droge binnenklimaat. ‘We draaien nu op 45 tot 47 procent luchtvochtigheid, een verdubbeling dus, dat heeft absoluut effect op het aantal klachten.’

Droge muren

De ingebruikname brengt wel een aantal aandachtspunten met zich mee, heeft Van der Zijden gemerkt. Een daarvan heeft te maken met de droge muren in het 15-jaar oude pand. Als je dan opeens start met luchtbevochtiging zuigen de muren het vocht op. De vernevelaars kunnen daardoor behoorlijk vaak aanspringen, in sommige gevallen wel tot enkele tientallen malen per dag.
‘Dat vinden mensen ook weer niet prettig. Gelukkig kunnen we het systeem per ruimte instellen. Tegen een afdeling waar men vindt dat het systeem te vaak aanslaat zeg ik: bereik met elkaar consensus over welk percentage luchtvochtigheid jullie willen, dan stellen we het daarop in. Maar er moet wel consensus zijn, anders werkt het niet.

Circulatie van verse lucht

Een ander punt is de circulatie van verse lucht in het gebouw. Dat moet echt op orde zijn, zegt Van der Zijden: ‘Als je meer vocht het pand inbrengt, moet je zorgen voor voldoende verse luchtcirculatie, anders heb je kans op bacterievorming. We gebruiken lucht van buiten voor de luchtverversing. In de winter is dat koude, en dus relatief droge lucht. Dat gaat bovendien nog langs een warmtewiel, waardoor je in feite gortdroge lucht het pand binnen blaast. Dan slaat je vernevelingsapparatuur dus vaak aan. Het vinden van de juiste balans is erg belangrijk. ’

Geconditioneerd water

Het water dat voor het systeem wordt gebruikt geconditioneerd. Voor een risico op legionella is Van der Zijden niet bang.
‘Het water wordt gefilterd in twee ketels hier op de hoogste verdieping. Als de ketels acht uur lang niet in werking zijn geweest, spoelt het systeem zichzelf automatisch door. Dat zal eigenlijk alleen in de zomer gebeuren. Het gebruikte water heeft een lage temperatuur, waardoor je kunt zeggen dat het om een bacterie- en legionellavrije oplossing gaat.’

Communicatie

Zoals vaker bij dit soort trajecten is communicatie met de interne klant en bezoekers enorm belangrijk. ‘Je moet heel goed uitleggen waarom je het doet. Ik ben onder meer afdelingsoverleggen langs geweest om uitleg te geven over de werking van het systeem en om te horen wat de eerste ervaringen van medewerkers zijn. Ook bezoekers die voor een vergadering ons pand bezoeken informeren we over het hoe en waarom van het systeem.’

Meer comfort op de werkplek

Het is duidelijk: Van der Zijden zeer tevreden met het systeem en de effecten ervan. ‘Dat ons MT een akkoord heeft gegeven om dit systeem aan te schaffen vind ik geweldig. Er is immers geen harde business case, gerelateerd aan bijvoorbeeld verlaging van ziekteverzuim of verbetering van de arbeidsproductiviteit. Het is puur een investering om het gevoel en comfort van mensen op de werkplek te verbeteren. Dat zegt genoeg over hoe hier wordt aangekeken tegenover goed werkgeverschap. Daar ben ik erg blij mee.’

Dit artikel is verschenen in Facto Magazine nr. 5 van mei 2016.